Powiększ
Powiększ zdjęcie

Anna Urbaczka-Bury

Rok przyznania nagrody:
2015

Kategoria:
Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej

Dziedzina:
Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja

Region:
Śląskie, Śląsk Cieszyński, Istebna

Anna Urbaczka-Bury od dwudziestego roku życia, przez ponad siedemdziesiąt lat współtworzy piękno folkloru istebniańskiego, pomnaża bogactwo jego tradycji, zwyczajów i obrzędów. Jest osobowością niepowtarzalną, która wychowała wiele pokoleń społeczności góralskiej w umiłowaniu „wsieckigo co nasie, co naucił nas łojcowski dóm”, utwierdziła ich w przekonaniu o wartości regionalnego dziedzictwa.

To utalentowana poetka, reżyserka, kierownik zespołu regionalnego, gawędziarka, solistka, tancerka, to osoba posiadająca ogromny zasób wiedzy o regionie. Uznawana za autorytet w dziedzinie folkloru istebniańskiego, wspomagająca autorów prac naukowych, popularyzatorskich, artykułów prasowych, programów telewizyjnych i audycji radiowych.

W latach 1945-1960 była aktorką i reżyserką teatru amatorskiego w Istebnej, realizującego spektakle o tematyce religijnej, m.in.: Św. Teresa, Św. Genowefa, Tarcyzjusz, Pod leśnym krzyżem, Gwiazda betlejemska, Nawrócony, inscenizowane widowiska o regionalnych obrzędach i zwyczajach: Czarna chmura nad Baranią, Wesele góralskie, Oczepiny, Szkubaczki, Iste roki, Mikołaje oraz popularne humoreski: Zaloty na kwaterze, Emancypantki, Precz z mężczyznami.

Od 1947 roku była tancerką i solistką Zespołu Regionalnego „Istebna”. Przez okres dwudziestu lat kierowała działalnością zespołu, zapewniając mu ambitnym programem artystycznym ogromne sukcesy. Obdarzona pięknym głosem, dysponująca znajomością bogatego repertuaru śpiewaczego i tanecznego, była cenioną instruktorką przekazującą młodym członkom zespołu swoją wiedzę i umiejętności. W ciągu wielu lat prowadzenia zespołu opracowywała scenariusze i reżyserowała nowe programy zachwycające publiczność i nagradzane na lokalnych, regionalnych i międzynarodowych festiwalach folklorystycznych. Według Małgorzaty Kiereś „Osobowość tej kierowniczki pozostawiła, po okresie jej działalności w zespole, wzór kobiety z wizją sceniczną, która podejmując trudne decyzje, pozostała przy tradycji swojego ojcowskiego domu” (w: Istebna. Zespół regionalny).

Zespół pod jej kierownictwem odniósł wiele sukcesów, m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanym, podczas corocznych występów w Tygodniu Kultury Beskidzkiej, podczas Festiwalu Górali Polskich w Żywcu, w Ogólnopolskim Przeglądzie Zespołów Tanecznych i Kapel Ludowych w Kielcach i Radomiu. Zespół brał udział w fabularnych produkcjach filmowych realizowanych w scenerii okolic Istebnej. Nagrał również wiele programów na temat regionalnej obrzędowości dla Polskiej Telewizji i Polskiego Radia (Oddziały w Katowicach).

Anna Urbaczka-Bury jest również cenioną pisarką ludową, piszącą wiersze i utwory prozatorskie o różnorodnej tematyce, dotyczące tradycji ludowych, kultury i historii regionu, z okazji jubileuszy, uroczystości, rocznic, także wspomnienia o ludziach i wydarzeniach ważnych dla istebniańskiej kultury i sztuki. Od roku 1963 jest związana z Klubem Literackim im. Jerzego Probosza w Istebnej. Zdobywała nagrody za twórczość pisarską w gwarze Śląska Cieszyńskiego. Od 1964 roku  jest członkinią Zarządu Macierzy Ziemi Cieszyńskiej w Istebnej.

Jej kilkudziesięcioletnia działalność na rzecz kultury regionalnej znalazła uznanie szczególnie w środowisku lokalnym. Do najważniejszych nagród przyznanych Annie Urbaczce-Bury należą: odznaka Zasłużony Działacz Kultury przyznana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2001 r.); Laur Srebrnej Cieszynianki za zaangażowanie w życie kulturalne społeczności istebniańskiej (2001 r.); Dyplom od Starosty Cieszyńskiego za osiągnięcia w rozwoju kultury, pielęgnowanie tradycji i folkloru Śląska Cieszyńskiego (2002 r.).

Jest Anna Urbaczka-Bury osobą bardzo cenioną w środowisku regionalnym, darzona autorytetem za wiedzę, aktywność społeczną, za oddanie społeczności lokalnej swego talentu i energii, także za cechy osobiste: otwartość,  życzliwość i  skromność.

/red.K.M./