Jan Gajewski

Rok przyznania nagrody:
1991

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Rękodzieło. Garncarz

Region:
Lubelskie, powiat kraśnicki, Urzędów

Jan Gajewski urodził się 10 IX 1899 r. w Urzędowie, woj. lubelskie.  Pochodził ze znanej rodziny garncarskiej i z miejscowości, gdzie w latach młodości J. Gajewskiego czynnych było ponad 40 warsztatów garncarskich. Po ukończeniu 4-klasowej szkoły powszechnej, w wieku 14 lat zaczął pracować w warsztacie ojca wykonując naczynia użytkowe: garnki, dzbany, misy, dwojaki itp. Po I wojnie światowej założył własny warsztat i z kilkuletnią przerwą prowadził go niemal do końca życia, zmieniając jedynie rodzaj wykonywanej ceramiki. Była to galanteria ceramiczna a głównie drobna rzeźba: figurki ptaków i zwierząt, kropielniczki, świeczniki, popielniczki, zminiaturyzowane dwojaki na sól, gwizdawki  okaryny. Potrafił także lepić postacie ludzi, pojedyncze i w scenach wielofiguralnych o tematyce zaczerpniętej z życia wsi i o treściach religijnych np. szopki, sceny pasyjne.

J. Gajewski stosunkowo późno zaczął uczestniczyć w konkursach i na wystawach sztuki ludowej. Prawdopodobnie nastąpiło to dopiero w 1969 r. kiedy twórca miał 70 lat. Z tego roku odnotowane są trzy wystawy, na których prezentowane były wyroby J. Gajewskiego: w Kraśniku - „Ziemia Kraśnicka w amatorskiej twórczości artystycznej”, w Warszawie - „Ogólnopolska wystawa wyrobów rzemiosła artystycznego” i w Lublinie - „Sztuka ludowa Lubelszczyzny w 25-lecie PRL”.

Od 1971 r. kilkakrotnie uczestniczył w wojewódzkich targach sztuki ludowej w Zamościu (1971-1975), w ogólnopolskich targach sztuki ludowej w Kazimierzu Dolnym (1974-1983), w Płocku (1977) i w Krakowie (1973-1974). W 1974 r. na ogólnopolskim konkursie ceramiki ludowej w Częstochowie zdobywa II nagrodę, w 1975 r. uczestniczy w konkursie „Ziemia Kielecka i jej ludzie w twórczości S. Żeromskiego” przedstawiając po raz pierwszy ceramiczną rzeźbę figuralną. Na konkursie „Twórczość ludowa dla dziecka” (Toruń 1976) otrzymuje III nagrodę, a w 1978 także w Toruniu na konkursie „Polskie garncarstwo ludowe” jest wyróżniony.

Prace J. Gajewskiego, a przede wszystkim jego figurki, zabawki, gwizdawki i okaryny trafiły do zbiorów muzealnych: Lublin, Warszawa, Toruń, Zamość, Kraków, Płock i in. Członek STL. Twórca wielokrotnie nagradzany.

Jan Gajewski zmarł w 1994 roku.

 

Marian Pokropek