Powiększ
Powiększ zdjęcie

Jan Kuczyński

Rok przyznania nagrody:
2005

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Muzyka. Instrumentalista. Skrzypek

Region:
Kujawsko-pomorskie, powiat włocławski, Kujawy, Probostwo Dolne

Jan Kuczyński urodził się w 1919 roku w Zosinie. Był człowiekiem pogodnym, otwartym, niezwykle aktywnym, twórczym, ogromnie pracowitym, całkowicie oddanym swej największej życiowej miłości i pasji, jaką była kujawska muzyka.

W rodzinie Kuczyńskich było wiele muzykalnych osób. Wybitną śpiewaczką weselną była Antonina Mendelewska, babka Jana. Na wykonywanych przez nią pieśniach oparty był repertuar rodzinnej kapeli. Stworzyli ją Kazimierz (ojciec Jana), skrzypek i Bolesław, basista, obaj samoucy, którzy grali ze słuchu głównie to, co słyszeli od matki, czyli pieśni znane powszechnie w połowie XIX wieku, a zapewne i wcześniej. Bracia grali podczas wesel, chrzcin, dożynek, zabaw.

Jan Kuczyński zaczynał swoją przygodę z muzyką jako trzynastolatek w rodzinnej kapeli ojca. Przetrwała ona w kolejnych składach, także pod kierownictwem laureata, do lat siedemdziesiątych XX wieku. Jan Kuczyński grywał też w wielu innych starych kapelach na Kujawach. Od 1968 roku towarzyszył zespołom folklorystycznym w Lubaniu, Mikanowie, Bądkowie i Włocławku i zawsze dbał o nieskażony przekaz tradycyjnej muzyki. Do lat 90. XX wieku grywał także na weselach ze Zdzisławem Wyrąbkiewiczem, skrzypkiem z Przywieczerzyna i Henrykiem Gliszczyńskim, bębnistą z Probostwa Górnego.

Jego oczkiem w głowie był zespół, który utworzył w Lubaniu. W skład grupy weszli młodzi ludzie i dzieci, które wcześniej uczył grać na różnych instrumentach. Nazywał ten zespół Młodzieżową Kapelą Kujawską i występował z nią w 1996 i 2002 roku w Kazimierzu Dolnym podczas Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych. Sam otrzymał wtedy nagrodę jako solista za grę na harmonii pedałowej.

Dla regionu Kujaw Jan Kuczyński był nieoceniony nie tylko z powodu umiejętności muzycznych i znajomości bardzo cennego, starego repertuaru kujawskich kapel (tradycyjne tańce: kujawiaki, chodzone, owczarki, oberki, mazury, polki, szorce i marsze), ale także dlatego, że niestrudzenie, przez kilkadziesiąt lat, uczył gry na instrumentach (na harmonii, akordeonie, trąbce, klarnecie, basach) oraz  podejmował trud tworzenia nowych zespołów.

Część bogactwa kujawskich melodii w wykonaniu Jana Kuczyńskiego zarejestrowana jest w nagraniach archiwalnych, kilka utworów znalazło się na płycie CD „Kujawy”z serii „Muzyka źródeł”(nr 20) wydanej przez Polskie Radio w 2001 roku oraz jako tom 15 „Kujawy”w serii „Tańce Polskie – Śladami Oskara Kolberga”wydanej przez Fundację Kultury Wsi w Warszawie i Telewizję Edukacyjną. O nim samym i o kapeli Kuczyńskich jest mowa w opracowaniach Wandy Szkulmowskiej(„Zespoły folklorystyczne”w monografii „Sztuka ludowa Kujaw. Przeszłość i teraźniejszość”,Bydgoszcz 1997 oraz „70 lat kujawskiego grania Jana Kuczyńskiego”, „Twórczość Ludowa”,2003  nr 1–2).

Jan Kuczyński zmarł w 2013 roku.

 

Wanda Szkulmowska