Olga Kozłowska

Rok przyznania nagrody:
1994

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka dekoracyjna i obrzędowa. Rękodzieło. Plecionkarka. Hafciarka

Region:
Podlaskie, powiat bielski, Mikłasze

Olga Kozłowska urodziła się  5 IV 1922 r. we wsi Szernie, po zamążpójściu zamieszkała w sąsiedniej wsi Mikłasze i tam zmarła. Pracowała na własnym gospodarstwie rolnym i dodatkowo zajmowała się wyplataniem ze słomy i wikliny koszy i naczyń oraz różnych figurek ptaków i zwierząt, także przedmiotów z plastyki obrzędowej.

Zdolności twórcze wyniosła z domu rodzinnego. Jej dziadek był rzemieślnikiem wiejskim mającym „zdolności do wszystkiego”. W pracach kobiecych: tkactwo i hafciarstwo, duże zdolności przejawiała matka wykonując na potrzeby licznej rodziny samodziałowe tkaniny ubraniowe i pościelowe. Jej starsi bracia okazjonalnie zajmowali się wyrobem gwiazd kolędniczych i szopek. Właśnie w tej pracy pomagała im młodsza Olga wycinając z papieru gwiazdki, robiąc z bibuły i słomy pająki i różnego rodzaju ozdoby choinkowe na które dopiero wtedy (lata trzydzieste) następowała moda na wsi. O. Kozłowska zajmowała się też haftowaniem ręczników i obrusów oraz wyrobem z bibuły kwiatów do zdobienia obrazów i ołtarzyków domowych. W domu męża zetknęła się z wyrobem naczyń słomianych. Jej teść i mąż trudnili się wyplataniem ze słomy i wikliny ,,baniek” (koszy na zboże) i „siewieniek” na użytek własny i najbliższego otoczenia. Dopiero po 1962 r. ich twórczością zainteresowała się Cepelia. Dzięki ożywionej działalności Wiktora Sawczenki, kierownika Cepelii białostockiej słomiane wyroby Kozłowskich szybko znalazły rynek zbytu poza środowiskiem wiejskim. Trafiły do miast a także do odbiorcy zagranicznego. O. Kozłowska mając duże zdolności plastyczne potrafiła ze słomy wykonywać niezwykle różnorodne przedmioty, nie tylko o formach tradycyjnych ale również przez siebie wymyślonych. Do tych tradycyjnych należały kosze, talerze, kapelusze, pająki, wieńce dożynkowe, gwiazdy kolędnicze i szopki, do nowych - różnego rodzaju figurki ptaków (kaczki, kury, koguty, pawie, indory), zwierząt (koniki, baranki, koziołki, jelenie), ludzi (lalki, mikołaje) itp. Wyroby ze słomy O. Kozłowskiej wyróżniają się niezwykłą pomysłowością, różnorodnością form i mistrzowskim wykonaniem. Twórczyni biorąc udział w konkursach na plastykę obrzędową lub w wielotematycznych konkursach sztuki ludowej zawsze zdobywała w swej dziedzinie nagrody i wyróżnienia. Jej prace pokazywane były wielokrotnie w Białymstoku, Bielsku Podlaskim, Hajnówce, Białowieży, Ciechanowcu, Warszawie, Lublinie, Toruniu. Trafiły do wielu kolekcji krajowych i zagranicznych.

Twórczyni należała do STL-u. Jej udział w rożnych konkursach i wystawach sztuki ludowej oraz w imprezach folklorystycznych wpłynął na wykształcenie się postawy twórcy ludowego- społecznika widzącego w swej twórczości posłannictwo i obowiązek dzielenia się swoimi osiągnięciami z innymi. Chętnie przyjmowała w swoim domu wycieczki zachęcając dzieci i młodzież do twórczości ludowej, dzieliła się swoimi doświadczeniami z innymi mieszkańcami wsi.

Z ważniejszych nagród i odznaczeń O. Kozłowskiej wymienić należy: dyplomy z konkursów „Więcej Owoców, Warzyw i Kwiatów” organizowanych z okazji regionalnych dożynek (Orla 1984, 1985), Srebrny Krzyż Zasługi (1985 r.), I i II nagrody w ogólnopolskich konkursach pt. „Plastyka zdobniczo-obrzędowa związana z okresem Bożego Narodzenia”, dyplomy i nagrody za udział w Przeglądzie twórczości członków białostockiego oddziału STL w Białymstoku w 1989 r., z wystawy zorganizowanej z okazji IX Krajowego Zjazdu Kółek Rolniczych, z wystawy z okazji 400-lecia stołeczności Warszawy (1996 r.). Za całokształt działalności w dziedzinie twórczości ludowej O. Kozłowska w 1996 r. otrzymała Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki. O jej twórczości było kilka audycji radiowo-telewizyjnych i kilka wzmianek prasowych.

 

Marian Pokropek