Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe powstało w 1970 roku jako spadkobierca i kontynuator działalności Związku Polaków w Niemczech i Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich. Towarzystwo, działając w ruchu regionalnym Opolszczyzny, łączy wiele środowisk tego regionu – miasto i wieś, twórców profesjonalnych i nieprofesjonalnych, ludzi nauki, nauczycieli i księży, różnorodne zespoły folklorystyczne, ludzi starszych i młodych.
Zasadniczą formą działalności stowarzyszenia jest kultywowanie i popularyzacja dziedzictwa kulturowego Śląska Opolskiego, jego tradycji ludowych, folkloru słownego i muzyczno-tanecznego, zwyczajów i obrzędów. Towarzystwo organizuje również imprezy edukacyjne i folklorystyczne uwzględniające złożoną strukturę kulturową Opolszczyzny, na którą składają się reprezentanci polskiej ludności, która przetrwała germanizację, przybysze z emigracji powojennej, z Kresów i Polski Centralnej oraz Niemcy zamieszkali tam od wieków. Działalność Opolskiego Towarzystwa zapewnia wszystkim grupom możliwość prezentacji swej tożsamości i odrębności.
Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe corocznie przeprowadza Regionalny Turniej Historyczny, dawniej organizowany pod nazwą Turniej Wiedzy o Śląsku Opolskim „Przeszłość, zwyczaje i obrzędy ludowe Śląska Opolskiego”. Jego uczestnikami są uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich. Inne realizowane cykliczne imprezy folklorystyczne to Opolskie Święto Pieśni Ludowej w Gogolinie, organizowane od 1979 i Wojewódzki Przegląd Amatorskiej Twórczości Artystycznej „Wiatraki” (impreza dla dorosłych) i „Wiatraczki” przeznaczone dla dzieci i młodzieży.
Towarzystwo kontynuuje tradycje Związku Polaków w Niemczech „Rodło”, organizując spotkania rodłoków (około 18 lutego, w rocznicę powołania I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech w 1922 roku). Inną formą popularyzacji wiedzy o Śląsku Opolskim i postaciach szczególnie dla regionu zasłużonych jest organizowanie spotkań pod nazwą „Rozsławili Śląsk”.
Liczne i różnorodne przedsięwzięcia Opolskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego wspomagane są przez wydawnictwa: „Kalendarz Opolski” i Kwartalnik Informacyjno-Metodyczny Społecznego Ruchu Kulturalnego „Wczoraj – Dzisiaj – Jutro”, a także publikacje książkowe, kasety i medale pamiątkowe.
Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe otrzymało za swą działalność dyplomy honorowe od Ministra Kultury i Sztuki w latach 1974, 1987, 1988, 1992 oraz odznakę „Zasłużonemu Opolszczyźnie”.

Izabela Klarnet-Kosińska