Powiększ
Powiększ zdjęcie

Zuzanna Spasówka

Rok przyznania nagrody:
2008

Kategoria:
Kategoria II. Pisarstwo ludowe

Dziedzina:
Literatura ludowa

Region:
Lubelskie, powiat puławski, Pożóg

Zuzanna Spasówka urodziła się w 1925 roku w Pożogu Starym koło Końskowoli, na ziemi puławskiej. Ukończyła 6 klas szkoły podstawowej w rodzinnej wsi, a całe życie poświęciła pracy na roli. Rodzice poetki, a zwłaszcza ojciec, odegrali najważniejszą rolę w kształtowaniu jej osobowości, przekazali jej także miłość i szacunek do literatury.
Talent pisarski Zuzanny Spasówki ujawnił się w latach dzieciństwa, kiedy układała rymy wpisywane do pamiętników koleżanek. Pierwszy wiersz pt. „Jak dobrze mieć swój dom” napisała w czasie okupacji niemieckiej. Lata wojny zostawiły w osobowości poetki głęboki ślad. Mają też odzwierciedlenie w jej twórczości, bowiem podczas okupacji powstał wiersz o pacyfikacji Pożoga (1942 rok) i sztuka teatralna pt. „Kwiat Oświęcimia”.
Po wojnie rodzina Spasówków przeżywała trudne chwile. Ojciec poetki był aresztowany, a także prześladowany i zmarł w 1947 roku. Później artystka straciła matkę i brata. Ukojenia szukała w pisaniu, a radością jej życia były córki i praca społeczna. Po wyzwoleniu w Pożogu zrodziła się inicjatywa budowy pomnika ku czci pomordowanych w czasie pacyfikacji. Zuzanna Spasówka zorganizowała młodzieżową grupę teatralną, która wystawiała sztuki jej autorstwa. Dochód z przedstawień teatralnych przeznaczany był na budowę pomnika.
Debiut poetki miał miejsce w 1962 roku na łamach „Wsi Tworzącej”. Kolejne utwory drukowane były w wielu antologiach poezji ludowej i w czasopismach. Ukazały się również dwa tomiki: „Kwiatów wieczorne modlitwy” (w 1994 roku, wydany przez Bibliotekę „Dziedzictwo” STL) i „Jak cię nie kochać, Ziemio Ojczysta” (w 2006 roku, opublikowany przez Gminny Ośrodek Kultury w Końskowoli). Na dorobek autorki składają się również pozostające w rękopisach sceny teatralne z życia wsi, zapisy zwyczajów i obrzędów oraz pieśni, do których skomponowała muzykę (emitowane przez Radio Lublin).
Motto twórczości poetyckiej Zuzanny Spasówki stanowiły słowa Jak Cię nie kochać, Ziemio Ojczysta, zawarte w treści jednego z wierszy. Poetka podtrzymywała chlubne tradycje ludowych twórców Ziemi Lubelskiej. Godne podkreślenia i powszechnie uznane cechy poezji ludowej widoczne były również w poezji Zuzanny Spasówki – to głębia uczuć, wrażliwość moralna, szczerość wzruszeń, zaduma, oryginalna metaforyka. Problematyka jej wierszy koncentrowała się wokół człowieka i spraw jemu najbliższych. Poetka wyrażała głęboką wiarę w Boga, miłość do ojczyzny i domu rodzinnego, piękno otaczającej przyrody oraz szacunek do płodów ziemi i rolniczego trudu. Jej wiersze oddają także tęsknotę za czasami dzieciństwa, wyrażają uczucia patriotyczne inspirowane osobistymi przeżyciami wojennymi autorki oraz wartości chrześcijańskie, a także szacunek i uwielbienie osoby Jana Pawła II.
Za twórczość poetycką Zuzanna Spasówka została uhonorowana m. in.: Odznaką Zasłużonego Działacza Kultury (1977), Nagrodą Specjalną Ministra Kultury (2005), medalem Zasłużony Kulturze – „Gloria Artis” przyznanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007). Jest również laureatką wielu nagród w konkursach poetyckich.

Zuzanna Spasówka zmarła w styczniu 2014 roku.

Bożena Furtak