Powiększ
Powiększ zdjęcie

Zygmunt Bukowski

Rok przyznania nagrody:
1998

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Literatura ludowa. Plastyka. Rzeźbiarz

Region:
Pomorskie, Mierzeszyn, Kociewie

Zygmunt Bukowski urodził się w 1936 roku we wsi Wysin, mieszkał zaś w Mierzeszynie (gmina Trąbki Wielkie). Ukończył Szkołę Zawodową w Gdyni, specjalizując się w galanterii metalowej i modelarstwie.

Był uzdolnionym twórcą ludowym, poetą i rzeźbiarzem. W swoim gospodarstwie założył prywatną galerię i izbę regionalną, w której od 1983 roku wystawiał własne prace rzeźbiarskie i gromadzi eksponaty materialnej kultury Kociewia i Kaszub (tradycyjne narzędzia do obróbki drewna, drobny sprzęt domowy). Pierwszy wiersz napisał w 1973 roku, a zadebiutował lat później na łamach „Dziennika Ludowego” utworem Istnienie. Publikował w czasopismach „Chłopska Droga”, „Dziennik Bałtycki”, „Dziennik Ludowy”, „Głos Wybrzeża”, „Zielony Sztandar”, „Kronika Tygodnia” (Toronto), „Ziemia Gdańska”. Drukował również swoje utwory w następujących antologiach: Ojczyzna (1987), Wieś tworząca (1990), Wąglany po żniwach w Poezji (1990), Wołanie z ziemi (1991), Okruchy chleba (1992). Wydał kilka tomików indywidualnych: Słowo ponad biel znaczące (1982), Na uboczu nieba (1990), Kształty wzruszeń (1991), Ślady istnienia (1993).

„Poeta posługuje się formą wiersza nowoczesnego, wolnego, i jak podkreślają znawcy, łączy poszczególne wersy przez znaczenie słów i emocje podmiotu lirycznego. Liryka Bukowskiego, mimo zasadniczych związków ze światem wyobraźni, jest silnie zanurzona w aktualnych wydarzeniach społeczno-politycznych. Bohaterem tej poezji jest człowiek czuły, pełen łagodności i wrażliwy na piękno natury” (cytat według „Biuletynu Stowarzyszenia Twórców Ludowych”).

Zygmunt Bukowski otrzymał czterokrotnie I nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Jana Pocka (w latach 1982-1992), dwukrotnie II nagrodę (w latach 1985 i 1992) i trzykrotnie III nagrodę (1981, 1983, 1991). W Turnieju Jednego Wiersza organizowanym przez STL został laureatem I (1989) i II nagrody (1987). W 1991 roku otrzymał honorowe odznaczenie „Skra Ormuzdowa” przyznane przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie w Gdańsku.

Artysta wykonywał także rzeźby, a jego materiałami były drewno i granit polny. Zdolności plastyczne wykazywał już w szkole podstawowej, ale rzeźbić zaczął bardzo późno, bo w 1976 roku. Związany był szczególnie z kulturą ludową Kociewia i najczęściej rzeźbił sceny rodzajowe, autobiograficzne, obrzędowe i religijne. W rzeźbach przypominał dawne zajęcia wiejskie, rzemiosła, zwyczaje, np. „Pieczenie chleba”, „Wybieranie torfu”, „Kołodziej”, „Przebierańcy”. Rzeźbił sceny z własnych doświadczeń i przeżyć - „Wysiedlenie”, „Pusta noc”. Jego dzieła były pełne inwencji, posiadały indywidualny wyraz plastyczny i odbiegały od przedstawień znanych w ikonografii.

Twórca był również autorem projektów i wykonawcą wystroju wnętrz w kościołach. Najpoważniejszym dziełem było zaprojektowanie i realizacja nowego kościoła filialnego w Suchej Hucie. Wykonał grupę rzeźb do prezbiterium, ołtarz, pulpit pod mszał i świeczniki (w 1985 roku). Dla tego kościoła przygotował także stację Męki Pańskiej. Pojedyncze figury wykonał do wielu innych świątyń w Gdańsku, np. rzeźby „Chrystus na Krzyżu”, „Św. Jan Chrzciciel”, „Św. Jacek”, „Św. Antoni”.

Prace Zygmunta Bukowskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Oliwie i Toruniu oraz w wielu prywatnych kolekcjach krajowych i zagranicznych (Holandia, Francja, Niemcy, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania, Japonia, Stany Zjednoczone, Watykan).

Artysta uczestniczył w konkursach i wystawach, zdobywając wielokrotnie nagrody. W latach 1977-1995 przedstawiał swoje rzeźby na dziesięciu wystawach indywidualnych (Tczew, Hel, Stargard Gdański, Pruszcz Gdański, Skaryszew). Jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych, aktywnie uczestniczy w pracach Gdańskiego Oddziału STL i promuje twórczość poetycką.

Został uhonorowany wieloma nagrodami: Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Medalem i Nagrodą im. Teodory i Izydora Gulgowskich, Medalem „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, „Nagrodą im. Jędrzeja Cierniaka”, Złotą Odznaką „Za opiekę nad zabytkami”, Nagrodą Ministerstwa Kultury i Sztuki w Warszawie.

Zygmunt Bukowski zmarł w 2008 roku.

 

Barbara Zagórna-Tężycka