Powiększ
Powiększ zdjęcie

Anna Uliczka

Rok przyznania nagrody:
1977

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Rękodzieło. Muzyka. Śpiewaczka

Region:
Opolskie, powiat krapkowicki, Racławiczki

Urodziła się w 1908 r. we wsi Racławiczki na Opolszczyźnie w rodzinie robotnika leśnego. Od dzieciństwa w domu rodzinnym, uczestniczyła w tradycyjnych obrzędach i zwyczajach, lubiła śpiewać i tańczyć, zajmowała się plastyką obrzędową. Trudne warunki życiowe powodowały, że przez kilka lat musiała wyjeżdżać do Niemiec. Dopiero gdy wyszła za mąż, zaprzestała wyjazdów na prace sezonowe, zamieszkała na stałe we wsi Smolarnia (d. pow. Krapkowice) woj. opolskie i zajęła się pracą na własnym gospodarstwie rolnym.

Nabyte w dzieciństwie zamiłowanie do tradycyjnego folkloru i wrodzone zdolności artystyczne zostały w pełni wykorzystane przez A. Uliczkę w późniejszych latach, a szczególnie po II wojnie światowej, kiedy twórczyni włączyła się do pracy społeczno-kulturalnej we własnym środowisku wiejskim.

Dom Uliczków (mąż Anny - Franciszek był muzykiem i twórcą kapeli wiejskiej) był miejscem spotkań folklorystycznych dla całej wsi. Tu przygotowywano się do obchodów marzanny, gaika, dożynek, kolędowania itp. A. Uliczka zajmowała się wykonywaniem rekwizytów obrzędowych, a szczególnie gaików i marzanny, była w tej dziedzinie niedościgłą mistrzynią. Znała wiele piosenek obrzędowych, które często wzbogacała o nowe zwrotki przez siebie układane, najczęściej o treściach satyrycznych i życzeniowych.

Po II wojnie światowej Opolszczyzna, dzięki zachowaniu starych obrzędów i tradycyjnego folkloru muzyczno-słownego, była przedmiotem szczególnego zainteresowania Instytucji i Stowarzyszeń kulturalno-oświatowych i naukowych. Miało to także wydźwięk patriotyczno-polityczny: zachowane obrzędy i folklor miały świadczyć o polskim charakterze tych ziem. Zaczęto organizować różne imprezy folklorystyczne, których celem było podtrzymywanie i wzbogacanie regionalnych tradycji. Do takich imprez, które organizowano corocznie, należały „Dni ludowej twórczości artystycznej Opolszczyzny” (od 1958 r.). Wkrótce doszły inne imprezy: „Konkursy na plastykę obrzędową Opolszczyzny”, „Konkursy na twórczość pamiątkarską”, „Konkursy na twórczość ludową Opolszczyzny” i in. Organizatorami tych konkursów, jak również przeglądów, wystaw, kiermaszy itp., były muzea opolskie, Wydziały Kultury, Domy Kultury, CPLiA, Towarzystwa naukowe i regionalne, pisma, radio. Dzięki tym działaniom nastąpiło na Opolszczyźnie wyjątkowe ożywienie sztuki ludowej i folkloru. W gronie twórców ludowych pozyskanych na te imprezy folklorystyczne znaleźli się także Uliczkowie. Już w 1962 r. Uliczka uczestniczy w Konkursie na plastykę obrzędową i za marzannę i gaik zdobywa I nagrodę. Nagrody i wyróżnienia otrzymywała w kilku następnych konkursach - w 1965, 1967, 1968, 1972 r., zawsze prezentując doskonałe plastycznie marzanny i gaiki. Równocześnie wykonywała tańce i piosenki towarzyszące tym obrzędom. Wkrótce do każdego konkursu i przeglądu przystępowała z liczną grupą dzieci i młodzieży ze wsi, uprzednio przez siebie przygotowywaną (nauka piosenek, tańców, pomoc w wykonywaniu strojów i rekwizytów obrzędowych).

W ocenie działalności artystycznej A. Uliczki zwracano uwagę nie tylko na jej osiągnięcia indywidualne, ale przede wszystkim na jej pracę organizacyjno-społeczną, dzięki której we wsi samorzutnie tworzyły się grupy obrzędowe kultywujące tradycyjną kulturę Śląska Opolskiego. Godnym podkreślenia jest to, że zespoły obrzędowe organizowane przez A. Uliczkę uczestniczyły przede wszystkim w życiu społecznym wsi, a dopiero potem prezentowały miejscowy folklor na różnych imprezach oświatowo-kulturalnych i folklorystycznych o zasięgach wojewódzkim i ogólnopolskim.

A. Uliczka za swoją działalność artystyczną i społeczną otrzymała wiele nagród, medali, dyplomów i odznaczeń państwowych i regionalnych.

Anna Uliczka zmarła w 1981 roku.

 

Marian Pokropek