Powiększ
Powiększ zdjęcie

Helena Miazek

Rok przyznania nagrody:
2020

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Wycinankarka

Region:
Chąśno, Łowickie, woj. łódzkie

Helena Miazek, z domu Kalińska urodziła się w 1942 r. w Błędowie, wsi położonej w gminie Chąśno, i tam mieszka. Zainteresowała się wycinankami jako czternastoletnia dziewczyna zobaczywszy na szkolnej wycieczce zabytkową chałupę łowicką w Złakowie. Po ukończeniu szkoły podstawowej, gdy nie dostała się do wymarzonej średniej szkoły rolniczej, zajęła się rękodziełem zarobkowo. Początkowo, wspólnie z matką, dziergała serwetki i swetry, ozdabiała wycinankami pocztówki i wydmuszki jaj na Wielkanoc. Kilka lat później, w 1961 r. rozpoczęła współpracę z cepeliowską Spółdzielnią Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Sztuka Łowicka”. Kierownikiem artystycznym spółdzielni był artysta malarz, łowiczanin i wielki miłośnik rodzinnej ziemi Zdzisław Pągowski (1909-1976). Jego osobowość i poglądy artystyczne wywarły duży wpływ na pracę młodej wycinankarki. Był wymagającym nauczycielem, dbał o zachowanie zgodności nowych prac z tradycją regionu, ale jednocześnie zachęcał do poszukiwań w ramach kanonu, własnego, rozpoznawalnego stylu. Ja często z jego ust słyszałam słowa: „Masz dobrą rękę do wycinania, te nogi, głowa, brzuszki są ładne, trzymaj się swojego stylu” - Jego słowom jestem posłuszna do dziś – wspomina. Drugą osobowością, która wywarła ogromny wpływ na młodą wycinankarkę była Marianna Sołtyszewska (1927-2019), organizatorka i w latach 1953-1993 prezeska spółdzielni. W najtrudniejszych latach zdobywała dla swoich podopiecznych najlepszy papier glansowany. Artystka uważa lata współpracy ze „Sztuką Łowicką” za najlepsze w karierze. Uczestniczyła w targach i kiermaszach sztuki ludowej w Polsce i wielu krajach na świecie. Odwiedziła Włochy, Francję, Belgię, Holandię, USA i wszędzie pozostawiła swoje wycinanki. Cóż to były za piękne czasy. Na zorganizowane spotkania przychodziło tak dużo ludzi, że nie było czym oddychać. Wszyscy zachwycali się naszymi dziełami – wspomina artystka.

Helena Miazek całe twórcze życie korzysta z rad swoich mentorów. Dzięki temu stała się świadomą artystką, która znakomicie interpretuje dawne wzory, a jednocześnie wyróżnia się bogatym wachlarzem indywidualnych rozwiązań formalnych. Jej wycinanki odznaczają się precyzyjnym cięciem i świadomym doborem kontrastowych kolorów. Opracowała formę ażurowego serca, w który wpisana jest para Łowiczan w  bogatych strojach ludowych. Popularnością cieszą się jej owalne wycinanki ze scenami przedstawiającymi dawne zwyczaje bożonarodzeniowe oraz specjalne wycinanki wielkanocne w kształcie koszy z barankami i pisankami. Helena Miazek posiadła także umiejętność haftowania, szyje stroje regionalne dla lalek.

Prace Heleny Miazek znajdują się z ważnych kolekcjach muzealnych; przede wszystkim w Muzeum w Łowiczu, dokumentującym niezwykłe bogactwo kultury ludowej regionu, jak również w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Muzeum Mazowieckim w Płocku, Muzeum Regionalnym w Radomsku oraz w prywatnym Muzeum Ludowym Rodziny Brzozowskich w Sromowie, Muzeum Sztuki Ludowej prof. Mariana Pokropka w Otrębusach. Jej praca trafiła także do jednej z kolekcji we Lwowie.

Twórczyni współpracuje z bibliotekami, domami kultury i wieloma szkołami; prowadzi kursy i warsztaty dla młodzieży. Przyjeżdżają do niej goście z całego świata. Wszyscy chcą nauczyć się od mistrzyni sztuki wycinania z papieru. Szczególnie ciepło wspomina uczniów z dalekiej Japonii, kraju gdzie polska wycinanka cieszy się szczególnym uznaniem.

Helena Miazek należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Jest jedną z pierwszych walczących z nieuczciwym kopiowaniem i wykorzystywaniem dzieł ludowych artystów w masowo produkowanych wyrobach dekoracyjnych.

W 2014 r. przez lokalne władze została uhonorowana przyznaniem Gwiozdy w Alei Gwiazd na łowickim starym Rynku. W 2017 r. otrzymała Nagrodę Sejmiku Województwa Łódzkiego w dziedzinie kultury.

Przedstawiała swoje prace w wielu konkursach zdobywając ważne nagrody. Pozostaje aktywna i twórcza do dzisiaj. W 2019 r. zdobyła II nagrodę w kategorii „Wycinanka tradycyjna” na I Triennale Wycinanki ludowej Województwa Łódzkiego zorganizowanym przez Muzeum w Łowiczu.

Wspaniałe osiągnięcia były możliwe dzięki wparciu małżonka Wiesława, który często przejmował obowiązki opieki nad dziećmi. Państwo Miazkowie wychowali dwoje dzieci, dzięki którym są szczęśliwymi dziadkami i pradziadkami.

 

Alicja Mironiuk Nikolska