Powiększ
Powiększ zdjęcie

Maria Chrostek

Rok przyznania nagrody:
2016

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Tkaczka. Wycinankarka

Region:
Tatary, gm. Kadzidło, woj. mazowieckie

Maria Chrostek (z domu Konopka) ur. w 1936 roku w Tatarach koło Kadzidła w rodzinie słynnych kurpiowskich twórców: Stefanii i Stanisława Konopków. Wzrastała w domu przepełnionym szacunkiem do rodzimych tradycji i zwyczajów. W sposób naturalny sięgnęła po nożyce do strzyżenia owiec. Pierwsze wycinanki wykonywała pod okiem mamy. Gdy osiągnęła pełnoletniość i kilkuletnie doświadczenie w strzyżeniu papierowych dzieł sztuki, rozpoczęła współpracę ze Spółdzielnią Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Kurpianka” w Kadzidle. Opierając się o tradycyjne formy i przekazywane z pokolenia na pokolenie wzory stworzyła kanon wycinanki kurpiowskiej – precyzyjnych kompozycji, misternie wykonanych kadzidlańskich ażurów, na które składają się ornamenty geometryczne, roślinne i zoomorficzne. Jej „gwiazdy”, „leluje” i ptaki cechuje wrodzone poczucie harmonii, niezwykła dbałość o detal i staranność wykonania. Przymioty te oraz talent Marii Chrostek odziedziczyła jej córka – Wiesława Bogdańska, laureatka Nagrody im. Oskara Kolberga, czołowa wycinankarka kurpiowska średniego pokolenia, której prace są wysoko cenione w kraju i poza granicami.


Wycinankarstwo to nie jedyna dziedzina plastyki obrzędowej uprawianej przez Marię Chrostek. Artystka wykonuje tradycyjne palmy i bukiety z bibuły, kierce, pieczywo obrzędowe, zabawki choinkowe oraz pisanki. Do 1964 roku chałupniczo zajmowała się tkactwem. Cechy jej osobowości: spokój, wrażliwość i opanowanie widoczne są we wszystkich pracach. Odzwierciedlają się w skrupulatnym odtwarzaniu dawnych form, wzorów i kolorystyki, ale także w urzekających detalach, widocznych dopiero po zagłębieniu się w kompozycje.


Maria Chrostek uczestniczy w regionalnych, wojewódzkich i ogólnopolskich konkursach na których zdobywa liczne nagrody i wyróżnienia. Popularyzowała kulturę kurpiowską poza granicami kraju m.in. w Szwajcarii, Danii i Francji. Wielokrotnie brała udział w Cepeliadach w Warszawie, Płocku, Krakowie i Gdańsku. Chętnie współpracuje z instytucjami kultury, placówkami oświatowymi i lokalnymi stowarzyszeniami biorąc czynny udział w warsztatach etnograficznych i pokazach. Była współtwórcą zorganizowanej w Kadzidle Izby Kurpiowskiej, której ofiarowała swoje prace.


Dziś prace Marii Chrostek znajdują się w zbiorach muzeów etnograficznych, galerii sztuki ludowej oraz prywatnych kolekcjonerów. Od przeszło sześćdziesięciu lat Maria Chrostek niestrudzenie kultywuje tradycje swoich przodków, przekazuje zdobyte umiejętności, pełniąc tym samym funkcję wybitnego ambasadora kurpiowskiej sztuki.
Muzea i galerie w których znajdują się prace Marii Chrostek: Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Okręgowe w Łomży, Muzeum Etnograficzne w Toruniu, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Mazowieckie w Płocku, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Muzeum Częstochowskie w Częstochowie, Izba Regionalna w Chudku, Wzorcownia Kurpiowska „Bursztynek” przy Centrum Kultury Kurpiowskiej w Kadzidle, Zagroda Kurpiowska w Kadzidle. Nagrody i odznaczenia: 1983 – Dyplom za twórcze kontynuowanie folkloru i jego popularyzację; XVII Festiwal Folklorystyczny w Kazimierzu Dolnym, 1984 – Nagroda Muzeum Okręgowego w Ostrołęce za pracę twórczą i społeczną, 1986, 1997 – Odznaka Zasłużony Działacz Kultury nadana przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, 1997 – Odznaka „Za Zasługi Dla Województwa Ostrołęckiego” przyznana przez Wojewodę Ostrołęckiego, 2003 – Doroczna Nagroda Starosty Ostrołęckiego, 2008 – Nagroda Wójta Gminy Kadzidło, 2010 – Medal Pamiątkowy Marszałka Województwa Mazowieckiego „Pro Mazovia”, 2011 – Nagroda Prezesa Związku Kurpiów „Kurpik 2010”, 2011– Talar Kurpiowski, 2013 – Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” nadana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2014 – Medal „Zasłużony dla CEPELII”, Dyplom Honorowy za zasługi dla zachowania dorobku kultury polskiej przyznany z okazji jubileuszu 65-lecia Cepelii.

 

Katarzyna Mróz