Powiększ
Powiększ zdjęcie

Piotr Szałkowski

Rok przyznania nagrody:
2008

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Rzeźbiarz

Region:
Podlaskie, powiat sokólski, Żuki

Piotr Szałkowski urodził się we wsi Żuki w gminie Sokółka w 1938 roku. Tam ukończył szkołę podstawową, następnie pracował w gospodarstwie rolnym i w rodzinnej kuźni, budował domy, budynki gospodarcze oraz zajmował się wykonywaniem drewnianych sań. Zajęcia te sprzyjały rozwojowi zdolności manualnych, poznaniu technicznych właściwości drewna i sposobów jego obróbki.
Zainteresowanie rzeźbą pojawiło się w dzieciństwie, pod wpływem ojca Wincentego, który zajmował się kowalstwem, ciesielstwem, a także rzeźbił. Wpływ na twórcę wywarło również zapoznanie się z twórczością Piotra Radkiewicza z Okopów (rzeźby Madonn, aniołów, świątków). Rozwój artystyczny Piotra Szałkowksiego kształtowały także wiejskie środowisko i lokalny folklor. Pierwsze udane rzeźby – krucyfiksy dla rodziny i sąsiadów, figury do przydrożnym kapliczek – wykonał w wieku 17 lat. Twórczość przerwał jednak okres służby wojskowej, zaangażowanie w zajęcia w gospodarstwie rodzinnym i praca zawodowa. Artysta rzeźbił wówczas sporadycznie, w wolnych od pracy chwilach. Powrót do aktywnej twórczości nastąpił w latach 80-tych, po przejściu na rentę.
Piotr Szałkowski wykorzystywał najczęściej drewno dębu, i lipy, gruszy, klonu i kasztana. Posługiwał się zestawem prostych narzędzi: nożem, siekierą, dłutem. Wykonywał rzeźby jedno- i wielopostaciowe, pełne i płaskorzeźby, zróżnicowane formatowo, o prostych układach kompozycyjnych. W monumentach stosował śmiałe cięcia, operował dużymi płaszczyznami, najczęściej pozostawiał je bez malatury lub barwił tylko bejcą. Mniejsze rzeźby pokrywał polichromią, używając kolorów jasnych i wyrazistych.
W twórczości Piotra Szałkowskiego dominowała tematyka sakralna, czyli przedstawienia Chrystusa Frasobliwego, Madonny, krzyże, postaci świętych, sceny biblijne. Często realizował zamówienia kapliczek o charakterze wotywnym, sytuowane zwyczajowo w miejscu religijnego kultu, na wzgórzu krzyży w Świętej Wodzie k. Wasilówki.
Równie często artysta wykonywał rzeźby o tematyce świeckiej inspirowane przyrodą, pracą i życiem wsi, miejscową kulturą i obyczajami ludowymi. Jego prace ilustrują codzienną egzystencję dawnej wsi, zajęcia mieszkańców, ich zabawy. Przedstawiają także postaci historyczne, typowych mieszkańców okolic Sokółki oraz postaci legendarne, znane z tekstów folklorystycznych. Twórczość Piotra Szałkowskiego znajdowała licznych odbiorców wśród okolicznych mieszkańców, ale wiele rzeźb pozyskiwali także kolekcjonerzy sztuki ludowej i turyści z Polski i zagranicy, odwiedzający jego pracownię rzeźbiarską usytuowaną na szlaku podlaskiego rękodzieła ludowego.
Piotr Szałkowski był postacią cenioną w środowisku lokalnym oraz w gronie ludowych artystów. Od 1988 roku był członkiem STL (w latach 1993-2001 był prezesem Oddziału Białostockiego). Wielokrotnie brał udział w plenerach rzeźbiarskich w kraju i poza jego granicami, m. in. w Austrii i na Litwie. Przedstawiał swoje osiągnięcia artystyczne na konkursach, przeglądach i wystawach sztuki amatorskiej i ludowej, zdobywał nagrody. Jego rzeźby znalazły się w kolekcjach muzealnych w Białymstoku, Toruniu, Węgorzewie, Sokółce.
Został odznaczony Brązowym (1980) i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1998), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1996) i „Złotą Odznaką - Zasłużony Białostocczyźnie” (1997).

Piotr Szałkowski zmarł 24 kwietnia 2020 roku.

Katarzyna Markiewicz