Zuzanna Kawulok

Rok przyznania nagrody:
1994

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Rękodzieło. Koronkarka. Muzyka. Instrumentalistka

Region:
Śląskie, powiat cieszyński, Beskid Śląski, Istebna

Zuzanna Kawulok urodziła się 24 IV 1938 r. w Cieszynie. Była córką Jana Kawuloka (1899-1976), znanego muzyka, gawędziarza, wytwórcy instrumentów muzycznych i organizatora regionalnego muzeum - „Beskidzkiej Izby Twórczej”, laureata nagrody im. O. Kolberga z 1976 r.

Od dzieciństwa wzrastając w atmosferze kultywowania tradycyjnej kultury Górali Beskidu Śląskiego przejęła po ojcu nie tylko zainteresowania ale i uzdolnienia twórcze. Nauczyła się gry na różnych instrumentach pasterskich (trombity, rogi, gajdy, fujarki). Pomagała ojcu przy ich wyrobie, bo było wówczas duże zapotrzebowanie na te instrumenty tak ze strony licznie powstających zespołów regionalnych jak i ze strony muzeów i kolekcjonerów. Pomagała ojcu przy organizowaniu Izby Regionalnej w starej chałupie odziedziczonej po dziadkach. Po śmierci ojca stała się właścicielką i kierowniczką tej placówki muzealnej, wzbogacając zbiory o nowe zabytki i wprowadzając coraz to nowe formy i programy dla zwiedzających. Muzeum rodziny Kawuloków gromadzi nie tylko przedmioty z przeszłości, ale również wytwory współczesnej sztuki ludowej oraz organizuje lokalne imprezy - spotkania folklorystyczne, na których prezentowane są: muzyka i folklor słowny oraz rękodzieło, głównie koronkarstwo, hafciarstwo i plastyka obrzędowa.

Z. Kawulok oprócz zajęć w muzeum regionalnym brała czynny udział w życiu wsi. Od 1955 r. związana była z Zespołem Regionalnym „Koniaków”, w którym grała na skrzypcach i zabytkowych instrumentach pasterskich. Gromadziła na potrzeby zespołu teksty pieśni i gawęd, opracowała widowiska regionalne oparte na starych obrzędach i zwyczajach miejscowych górali. Dużo czasu poświęcała dzieciom i młodzieży ucząc ich gry na instrumentach muzycznych, śpiewu i tańca. W Ognisku Pracy Pozaszkolnej prowadziła zajęcia gry na fujarkach.

Oprócz działalności związanej z krzewieniem kultury regionalnej, Z. Kawulok była propagatorką ruchu esperanckiego. Opanowała język esperanto, prowadziła dla młodzieży kółko esperantystów i uczestniczyła w międzynarodowych organizacjach esperantystów. Wyjeżdżała na międzynarodowe konferencje, na których wygłaszała odczyty w tym języku o kulturze ludowej Beskidu Śląskiego. Przy tych okazjach prezentowała bogaty strój góralski, w którym zazwyczaj występowała i który prawie w całości jest wykonany przez twórczynię.

Z. Kawulok, oprócz zdolności muzyczno-folklorystycznych była także uzdolnioną koronkarką, hafciarką. Potrafiła też wykonywać tradycyjne stroje ludowe i rekwizyty obrzędowe. Z zespołami regionalnymi i indywidualnie wyjeżdżała na liczne festiwale i imprezy folklorystyczne: Cieszyn, Żywiec, Wisła, Zakopane, Kraków, Płock, Kazimierz Dolny, Rzeszów, Mielec, Poznań, Warszawa i wiele innych. Reprezentowała też folklor Górali Śląskich na festiwalach zagranicznych: Czechosłowacja, Niemcy, Austria, Francja, Włochy i in. Otrzymała wiele nagród, dyplomów, wyróżnień i medali w różnych kategoriach twórczości i pracy społeczno-kulturalnej. Tak np. w 1984 r. otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów „Za upowszechnianie i propagowanie kultury i sztuki wśród dzieci i młodzieży”.

Zuzanna Kawolok zmarła 1 kwietnia 2018 roku.

 

Marian Pokropek