Powiększ
Powiększ zdjęcie

Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Markowianie”

Rok przyznania nagrody:
2018

Kategoria:
Kategoria IV. Zespoły folklorystyczne

Dziedzina:
Taniec. Muzyka. Śpiew

Region:
Markowa, pow. łańcucki, Rzeszowskie

Zespół rozpoczął swoją działalność w 1977 r. przy Centrum Kultury Gminy Markowa jako grupa nieformalna. Pierwszym choreografem zespołu był Henryk Czarnek, następnie Maria Szpytma i Aleksander Szylar. Obecnie zespół tworzą:Tadeusz Tejchman - choreograf, Barbara Hawer,Grzegorz Hawer, Anna Szpiłyk, Jacek Szpiłyk, Marta Szylar, Grzegorz Szylar, Barbara Lew, Mariusz Lew, Zofia Kochmańska, Kazimierz Balawejder, Władysława Flejszar, Adam Homa, Agata Flejszar, Jacek Szylar, Kinga Mól, Marek Niemczak, Jadwiga Szpytman, Darek Cwykiel, Anna Kud-Drewniak, Katarzyna Laska, Michał Flejszar, Dorota Kud, Grzegorz Czech, Anna Balawejder.

Zespół i Kapela Ludowa „Markowianie” pod kierunkiem Jana Kliana (w składzie Łukasz Kielar, Michał Wiglusz, Sylwia Barcikowska, Elżbieta Wiglusz, Tomasz Sądaj) oraz angażowana gościnnie Kapela Ludowa „Gacoki” pod kierunkiem Ryszarda Hanejko (w składzie Monika Wiśniewska, Kinga Mól, Izabela Głąb, Marek Dendura, Lucyna Skawina, Józef Piątek, Mateusz Kochmański, Karol Dzień, Marcin Cwynar) to jedna wielka rodzina. W 2016 r. powstało Stowarzyszenie Miłośników Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca „Markowianie”, którego prezesem jest Barbara Lew.

Głównym zadaniem wielopokoleniowego zespołu jest zachowanie autentyczności, gwary, śpiewu i zwyczaju oraz przekazanie tych wartości osobom, które dołączają do grupy starszych wykonawców. Zespół łączy pokolenia doświadczonych tancerzy-założycieli oraz markowską młodzież. Członkowie zespołu pielęgnują stare tańce, praktykowane od lat układy taneczne oraz poszerzają repertuar o wcześniej nieznane treści folkloru, teraz odszukane, wydobyte od najstarszych mieszkańców wsi. Podczas cotygodniowych spotkań ćwiczą tańce, pieśni, piosenki i przyśpiewki zasłyszane i zaczerpnięte ze środowiska lokalnego. Zachowują gwarę i tradycyjne zwyczaje związane np. z „obrzędem wiechy weselnej”.

Najstarsi członkowie zespołu wyrastali w miejscowości o bogatych tradycjach ludowych. Ich bezpośredni kontakt z rodzicami, dziadkami i sąsiadami, spotkania towarzyskie, wspólne śpiewanie, opowieści o dawnej wsi umożliwiają obecnie, podczas przygotowań i występów, odtwarzanie przeszłości zapamiętanej z zabaw i wesel, w których brali udział jako dzieci. Obecnie przekazują ten obraz nie tylko młodszym członkom zespołu, ale także licznej publiczności.

Grupa od czterdziestu lat prezentuje tańce Przeworskie, Rzeszowskie, Lasowiackie oraz najbliższe sercu, tańce Markowskie i sąsiednich miejscowości.

Członkinie zespołu dla podkreślenia autentyczności tańców oraz ze względów finansowych same zaprojektowały i uszyły stroje markowskie i przeworskie, na wzór ubiorów z przełomu XIX i XX wieku, zachowanych w Markowskim Skansenie-Muzeum. Wcześniej w taki sam sposób powstały płotnionki i stroje lasowiackie.

Zespół występował w Markowej, także w wielu miejscowościach powiatu łańcuckiego, województwa podkarpackiego, w kraju i za granicą. Koncertował i organizował pokazy folklorystyczne na terenie Gminy Markowa: podczas dorocznych Dni Otwartych Skansenu w Markowej, prezentował swoje tańce, prowadził warsztaty wicia wiechy weselnej; we współpracy z Uniwersytetem Rzeszowskim prowadził spotkania zespołów polonijnych; uczestniczył w międzynarodowych plenerach malarskich w Skansenie w Markowej; w dożynkach wiejskich i gminnych, w piknikach rodzinnych, festynach dla dzieci, w koncertach świątecznych.

Markowianie zdobyli wiele cennych nagród na festiwalach i przeglądach organizowanych w całej Polsce. Brali udział w „Artamie” województwa rzeszowskiego, występowali na Łańcuckiej Jesieni Kulturalnej, Dożynkach Wojewódzkich, Dożynkach Centralnych w Olsztynie w 1978 r. i w Piotrkowie Trybunalskim w 1979 r., w przeglądzie dorobku Gminnych Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Sędziszowie w 1980 r., w warsztatach artystycznych Związku Młodzieży Wiejskiej w Warszawie w 1982 r., w Konkursie na Tradycyjny Taniec Ludowy WDK w Rzeszowie w 1983 r., w wystawieniu Wesela Markowskiego z okazji 600-lecia Markowej w 1985 r., w spotkaniu polonijnych zespołów w Rzeszowie w 1986 r., w występach na Dożynkach Wojewódzkich ZMW z Markowej w 1986 r. Występowali również w uroczystościach ważnych dla środowiska wsi tj. w otwarciu szkoły w Tarnawce, dożynkach w Husowie.

Do najważniejszych osiągnięć konkursowych Zespołu Markowianie zaliczają się: I miejsca w Regionalnym Przeglądzie Zespołów Tańca Ludowego „Gacok” w Gaci, główna nagroda Łowicki Pasiak w Ogólnopolskich Spotkaniach Folklorystycznych w Łowiczu w 2011 r., nagrody w Ogólnopolskim Konkursie Tradycyjnego Tańca Ludowego w Trzcianie, I miejsce w Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Artystycznych Wsi Polskiej w Kielcach w kategorii zespołów autentycznych w 2015 r., I miejsca w 2012 r. i 2013 r. w Podkarpackim Jarmarku Ludowym Roztańczony Chorzelów, I miejsce w Międzykulturowym Festiwalu Folklorystycznym „Zagłębie i Sąsiedzi” w Dąbrowie Górniczej w 2016 r., I miejsce w kategorii „Promocja Folkloru Regionalnego XII FilmAt Film, Art. & Tourism Festiwal” w 2017 r. w Warszawie oraz Nagroda Zarządu Województwa Podkarpackiego za całokształt działalności w dziedzinie twórczości artystycznej upowszechniania i ochrony kultury w 2016 r.

 

Barbara Lew