Powiększ
Powiększ zdjęcie

Janina Jarosz-Walczakowa

Rok przyznania nagrody:
2004

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Malarka. Literatura ludowa

Region:
Małopolskie, powiat tatrzański, Podhale, Zakopane

Janina Jarosz-Walczakowa urodziła się w 1950 roku w Zakopanem. Jest mocno związana z góralską tradycją, jej sztuką plastyczną i literaturą. Poezję uprawia od 1969 roku, na szkle maluje od 1975 roku.

Popularnej na Podhalu techniki malowania na szkle nauczył ją mąż, Zdzisław Walczak, znany twórca ludowy. Wcześnie docenione zostały walory artystyczne obrazów Janiny Jarosz-Walczakowej, ich doskonała kompozycja, swoboda i pewność w kreśleniu konturów oraz wysmakowana kolorystyka. W dziełach artystki, oprócz tradycyjnych podhalańskich kolorów utrzymanych w odcieniach ciepłej czerwieni, błękitu i żółci, śmiało ze sobą zestawionych, oddzielonych ciemnobrązowym lub czarnym konturem, uwidacznia się tendencja do nadania malowidłom ogólnej tonacji brązów, zieleni i fioletów.

Tematem jej prac są najczęściej tradycyjne przedstawienia religijne, postaci świętych oraz sceny zbójnickie i obyczajowe. Wśród obrazów o tematyce sakralnej upodobała sobie szczególnie wizerunki Madonny i aniołów. Malując postaci świętych, szczególną uwagę przywiązuje do opracowania partii twarzy, wyrażających ludzkie uczucia niepokoju, smutku czy radości. Sceny zbójnickie ukazują z kolei ekspresję, dynamikę i żywotność. Dorobek artystyczny Janiny Jarosz prezentowany był na wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych w kraju (Zakopane, Radom, Toruń, Zielona Góra, Łódź, Wrocław, Kraków, Rabka) i zagranicą (Norwegia, Rosja, Niemcy, Francja, Kanada, Słowacja – Nitra, Detva, Puchov, Stary Smokovec, Tatranska Lomnica, Terchova, na Międzynarodowym Festiwalu Folklorystycznym „Janošikove Dni”).

Janina Jarosz-Walczakowa jest również uznaną poetką, publicystką i działaczką społeczną. Pisze gwarą i językiem literackim. Od kilkunastu lat współpracuje z ośrodkami kultury na Słowacji, organizuje tam wystawy, prelekcje oraz realizuje programy edukacji regionalnej, szkoląc młodzież słowacką i polską z regionu Podhala. Jest wieloletnim prezesem Tatrzańskiego Koła Stowarzyszenia Twórców Ludowych i byłym wiceprezesem Zarządu Głównego STL. W latach 90-tych XX wieku prowadziła autorską etnograficzną audycję radiową pt. „W malowanej skrzyni” oraz audycję pt. „Horni chłopcy” o Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym w radiu regionalnym „Alex”. Zorganizowała także ponad 30 monograficznych wystaw twórców ludowych z Podhala oraz zaprojektowała oprawę graficzną tych ekspozycji. W latach 2000-2006 prowadziła w Zakopanem wystawienniczą Galerię Sztuki Politechniki Krakowskiej „Stara Polana” i organizowała w niej m.in. wernisaże, koncerty, spotkania literackie i muzyczne oraz promocje książek.

Twórczość malarska Janiny Jarosz–Walczakowej uhonorowana została wielokrotnie w konkursach krajowych i międzynarodowych (Dni Kultury Europejskiej w Częstochowie). Za działalność artystyczną i społeczną otrzymała odznaczenia: Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości i propagowanie kultury ludowej oraz odznaki Zasłużony Działacz Kultury i Zasłużony dla Związku Podhalan i Regionu Podhala.

Od 2011 roku mieszka, maluje i tworzy w Warszawie, jako Janina Walczak-Budzicz.

/red.K.M./