Powiększ
Powiększ zdjęcie

Władysław Gąsienica-Makowski

Rok przyznania nagrody:
1984

Kategoria:
Kategoria I. Twórczość plastyczna, zdobnictwo, rękodzieło i rzemiosło ludowe, folklor muzyczno-taneczny

Dziedzina:
Plastyka. Kowal

Region:
Małopolskie, Podhale, powiat tatrzański, Zakopane

Władysław Gąsienica-Makowski urodził się w 1930 roku w Zakopanem. Pochodził ze starego rodu góralskiego z tradycjami regionalnego rzemiosła. Jego ojciec, także Władysław (1908-1975) był znanym na Podhalu twórcą spinek, klamer i broszek.

Władysław Gąsienica-Makowski własną kuźnię założył w latach 50-tych. W 1976 roku otworzył przy swoim domu Izbę Twórczą, gdzie popularyzował regionalne kowalstwo.

W zawodzie był samoukiem. Osiągnięty status twórcy ludowego pozwolił mu na rozwinięcie twórczości w zakresie artystycznego kowalstwa. W pierwszym okresie wykonywał miejscowe zlecenia na okucia budowlane, kraty, bramy itp., w późniejszym okresie rozpoczął produkcję nowych form użytkowych, jak: świeczniki, kinkiety, żyrandole, komplety kominkowe itp. przy zachowaniu starych technik kucia i tradycyjnej ornamentyki. Nawiązując do tradycji rodzinnych, wykonywał galanterię metalową: spinki i klamry. Znaczące miejsce w jego twórczości znalazła sztuka sakralna. Wykonywał tabernakula, monstrancje, kute klęczniki. Jeden z nich wykuł dla Jana Pawła II. Dziełem artysty jest metaloplastyka w kościele parafialnym Świętego Krzyża w Zakopanem, wystroje w kościołach: w Gronkowie k/Nowego Targu, na Płazówce w Zakopanem oraz w Wysokiej k/Kalwarii Zebrzydowskiej.

Władysław Gąsienica-Makowski uczestniczył w wielu konkursach i pokazach ludowego kowalstwa. Po raz pierwszy w 1954 r. w Krakowie w konkursie sztuki ludowej województwa krakowskiego, otrzymując II nagrodę. Dwa lata później w konkursie Sztuka ludowa Podhala w Nowym Targu. Dalsze konkursy, wystawy regionalne i wojewódzkie to: Kraków (1960, 1969, 1971), Nowy Targ (1972), coroczne przeglądy w Zakopanem, wystawy w Nowym Sączu i Rabce oraz konkursy ogólnopolskie: Warszawa (1970 i 1974), Radom (1979-85), gdzie brał udział w trzech kolejnych edycjach Ogólnopolskiego Biennale Kowalstwa Ludowego. Kilkakrotnie uczestniczył w targach sztuki ludowej w Kazimierzu Dolnym, Krakowie i Zakopanem podczas przeglądów regionalnej twórczości organizowanych z okazji imprez folklorystycznych, np. „Jesieni Tatrzańskiej”.

W latach 50-tych i 60-tych prace twórcy pokazywane były na wystawach polskiej sztuki ludowej za granicą: w Czechosłowacji, ZSRR, NRD, Szwecji, Danii, Finlandii, Francji, Norwegii.

Założyciel Zakopiańskich Warsztatów Wzorcowych, członek Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Związku Podhalan.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski,  Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką "Za Zasługi dla Zakopanego", laureat Nagrody Ministra Kultury i Sztuki i Nagrody im. Jana Pocka.

Rzemiosłem kowalskim okazjonalnie zajmują się dwaj synowie twórcy: Janusz i Andrzej.

Władysław Gąsienica-Makowski zmarł w 2006 roku.

 

Marian Pokropek